Oerknal van Niks

Voor NIKS® gaat de zon op!
En zo hoort het ook…

‘Als het iets wordt, dan is dat meegenomen’

Herfst 1998 ontmoetten Rob Benjamens, Ko Touw (1930-2016) en Marie-Lou Witmer elkaar op de afscheidsreceptie van Randstad’s Ed Bolk. Het drietal signaleerde dat dit soort ontvangsten vaak spontaan gezellig worden. Benjamens specificeerde dit. Je hebt volgens hem hetzelfde gevoel op sommige begrafenissen, waar je denkt: gut, wat leuk die mensen weer eens te ontmoeten; moesten we vaker doen. Dan ontstaat op de receptie het idee voor NIKS. “Vrij laat, nadat er enige wijn was gevloeid”, aldus Ko Touw. Eindelijk eens een club, waar niks hoeft: geen sprekers (inmiddels hebben we overigens wel ’t Kistje) , geen contributie, geen officiële voorzitter, geen notulen. Touw: “Het is niets. Als het iets wordt dan is dat meegenomen.”

Marie-Lou Witmer maakte een ‘marketingplan’, wat het drietal op het kantoor van NIKS-opperhoofd Benjamens besprak. Het plan leest als een gedicht:

Visie: Iets komt uit het niets.

Missie: sta open voor het niets.

Ambitie: het is niets, het kan hoogstens iets worden.

Waar houdt NIKS zich zo al mee bezig?

Een NIKS-plek iets laten worden.

Een NIKS-iemand iets laten zijn.

Een NIKS-idee iets laten worden.

En vooral veel NIKS.

Ondanks de afwezigheid van notulen weten we met zekerheid dat op 11 januari 1999 een ietwat rillerig gezelschap bijeenkwam in een triest verlaten, maar goed van drank voorzien biljartlokaal van De Eendracht in Abcoude. De oprichting van NIKS was een feit. Naast het genoemde drietal hadden zich dan al enkele kernleden aangesloten: Cees den Hollander, Annemarie van Stuyvenberg, Adri de Vries en Dolf Hell.

De eerste jaren waren de uitnodigingsbrieven op een sjiek ietwat doorzichtig kaaspapier gedrukt. De letters NIKS waren uitgestanst – echt een logo van NIKS dus, gemaakt bij Rob Benjamens’ toenmalige bureau Benjamens, Van Doorn Euro RSCG.

De frequentie van de bijeenkomsten werd al gauw verhoogd van eens in de twee maanden naar elke eerste maandag van de maand. Netty Aaldriks van Rob’s bureau deed in de beginjaren het secretariaat. Rob hield de eerste tijd de NIKS Genoten vrij aan de bar, maar later regelde Netty de afrekeningen. Dat liep een keer spaak, zoals blijkt uit deze curieuze zinsnede uit een van Aaldriks’ brieven: “Het ligt in de bedoeling dat eenieder die aanwezig is zelf na afloop van de bijeenkomst zijn eten afrekent. De drank wordt dan hoofdelijk omgeslagen. Wat betreft de bijeenkomst van 7 februari heb ik niet iedereen ‘keurig’ behandeld. Er waren mensen die ik voor 3 biertjes ƒ 84,- heb laten betalen. Dat was natuurlijk niet de bedoeling.”

De eerste bijeenkomst in een mistig landelijk Abcoude was letterlijk tussen koetjes en de kalfjes. We praatten daar ook over koetjes en kalfjes: de eerste baantjes, zieke familieleden, een beetje politiek, een tikje psychologie, anekdotes en een goeie mop.

Wat wil NIKS nog meer? Een goed bereikbaar clublokaal. Dat wordt Grand Café Cinetone in Duivendrecht waar we, omringd door filmaffiches, leuke jaren doorbrachten. Henk Engelkes van Uniekaas kwam daar eens met een bus vol dolenthousiaste Amerikaanse winkeliers binnenvallen en we hadden een kerstdiner met een vurige Balkan zangeres/danseres. Na een wisseling van de wacht, werd het wat minder in Cinetone.

We probeerden een ambiance uit in Nederhorst den Berg – het Spiegelhuijs geheten – waar de warme bakker zich spontaan voor NIKS aanmeldde en we waren een keer bijeen in Ingang B op het Amsterdamse WG-terrein. Adri de Vries tipte ons ten slotte eens te gaan kijken bij De Afspraak aan de Wenckebachweg. Daar werden we onthaald door serveerster en bardame Karina, die we nog van Cinetone kenden, en de vriendelijke uitbaters Margreet en Jan.

De Afspraak was ons dierbaar. Diverse NIKS- leden hebben – om niet – geprobeerd het etablissement op te stoten in de vaart der volkeren. Jurist en oud-horecaman Han Brons gaf gratis advies en zorgde dat er kunst aan de wand kwam. Rob Verwoest organiseerde samen met Michael van Os (1944 – 2021) en Ruby Lemm een succesvolle jazz-bijeenkomst. Malcolm Parker Brady (1932 – 2021) stelde een marketing-aanbeveling op met diverse goede tips. Alleen de optie van De Afspraak een truckersrestaurant te maken stootte op enige weerzin bij de uitbaters. Er kwam wel een nieuw enthousiast management. De naam veranderde in De Nieuwe Afspraak, maar na enige tijd paste NIKS niet meer in de formule. Het etablissement heet nu Club & Party House DNA.

NIKS kwam begin 2012 terecht in Het Café in de Amstelveense Dorpsstraat. Leuk voor de rokers, maar minder interessant voor de niet-rokers was dat daar binnen mocht worden gerookt. De paffende NIKS-ers waren wel zo beleefd hun ongezonde passie op het terras te bedrijven, maar de stamgasten zorgden dat het binnen blauw zag. De niet-rokers trokken aan het langste eind en binnen een jaar werd er een paar huisnummers verder een nieuw clublokaal gevonden: LounZ, dat ook een City Spa herbergde.

Erik Jager en Caroline Schraag runden deze ongewone combinatie met vaardige hand. Ook hun gebakken tongetjes vergeten de NIKS-genoten niet licht, hoewel af en toen een uitstapje werd gemaakt naar de Chinees, de Argentijn en andere voortreffelijke restaurants in die straat.
Begin 2014 werd LounZ overgenomen en ging door als Café Het Oude Dorp, maar ook hier paste NIKS niet meer in de formule en in augustus 2014 verhuisden we naar ons huidige clublokaal Bar-Brasserie Jefferson in de Vliegtuigstraat. Grand Café ZO in de Bijlmer ontving ons vanaf begin 2019. Daar maakten we de moeilijke corona-jaren door. Nu voelen we ons al sinds april 2022 thuis in het Bovenkerkse Silversant.

Even weer terug in de tijd. Halverwege 2007 werden de per e-mail verspreide uitnodigingen sterk opgefrist. Rob Verwoest en Dolf Hell bedachten achter hun pc een echt concept met iedere maand een nieuwsaanleiding, steevast gevolgd door een aan het onderwerp aangepaste dresscode. Ze probeerden een proeftekst uit op Rob Benjamens. Zijn reactie: “De heren hebben zichzelf overtroffen! Na hoeveel glazen is dit gelukt? Ik vind het echt NIKS!” De campagnemakers voelden zich door deze reactie gesterkt. Nog steeds schrijft Dolf Hell op dit stramien iedere maand de eerste pagina van de uitnodiging op de website, die z’n dochter Linda na het overlijden van ontwerper Ludi Schäfer beheert.

Om de opkomst te bevorderen introduceerden Hans Hollaar, Michael van Os en Rob Verwoest met succes ’t Kistje van NIKS. Carola Kesteloo volgde Rob Verwoest op als coördinator. Carola en Michael zorgden iedere maand ( op de vakantieperiode na) dat er een spreker op ’t Kistje stond. Zij zijn ook verantwoordelijk voor de informatie op de ‘sprekerspagina’ van de website. Na het overlijden van Michael van Os heeft Carola deze taak geheel alleen op zich genomen. Een stoet van prominenten uit de reclame- en mediawereld en het bedrijfsleven heeft inmiddels op dat door Hans Hollaar gescoorde authentieke fruitkistje gestaan. De bedoeling is dat de Kistje-sprekers buiten de geijkte paden om iets te vertellen over hun werk. Ze worden allemaal opgesomd in ons website-archief.

Niets is dus wel degelijk iets geworden en dat is meegenomen. Het licht anarchistische NIKS Genootschap houdt echter toch maar het oude spreekwoord in ere:

‘Als niet komt tot iet, kent iet zichzelven niet’